"විසිනව වසක් හද ගැඹුරෙහි මිහිදන්වූ, ආගන්තුක පරිසරයක, ජාත්‍යන්තරව සිදුවුනු ප්‍රේම පුරාණයක සිහිවටන, ඒ සැටිම ඔබ වෙත තිළින කරන්නේ, ඒ පසු වුනු, ඒ සුන්දර අතීතය තුල ඔබවද රඳවාගන්නයි'
"මා මියයා හැකි මුත්, මගේ අතීතය මියයා යුතු නැත"
උක්රේනය !
(පරිච්චේදය) 1
එදා, 1994 ක්‍රිස්තු වර්ශයේ මාර්තු අට වෙනි දිනයි, අප එදා සිටී පරිසරයට අනූව, එදින ''වස්මෝවා මාර්තා'' (මාර්තුවේ අට) යි. එය බවලත්තන්ගේ දිනයයි,
ස්ත්‍රීන් වර්ණනාවන්ගෙන් නැහැවෙන, ආවතේව ඝරු බුහුමන් උපරිමයෙන් ලබන, එය ඔවුන්ගේම දිනයයක් විය. එදින, පුරුෂ පක්ෂය විසින් ඥාතීත්ව, මිත්‍රත්වයන්ට අනුකූලව,
කේජු-කැවිලි, මාල-වලළු, මුදු-කරාඹු, ඩෙනිම්-බොටොම්, රෙද්ද-හැට්ට, සාය-සෙරෙප්පු, සෙන්ට්- පවුඩර්, පුෂ්ප-කලඹ වැනි තෑගි බෝගද.
හාදු-මෝදු, වැඳුම්-පිදුම්ද, සුභම්-පැතුම්, අරව මේවා වැනි ආදර සංග්‍රහද ලබා දී තම ස්ත්‍රී පාක්ෂිකයන්ව සතුටු කරන දිනයයි.
අනෙක් තැන් කෙසේ වෙතත්, බටහිර යුරෝපය එසේමත් නැති නම්, මා එදා සිටී උක්‍රේනයට එය එවන්ම දිනයක් විය.
මා ඉඳ සිටී තැන,
ලෝහ තිරයට ආවරණයව සිට (පොලිස් කාරයාගේ උප්පරවැට්ටියකින්ද කොහිද) සී සී කඩ වූ රුසියාවෙන් මිදී.
ප්‍රතිපත්තිමය පෙරළියක්ද සමඟ, 1991 පටන් 'මාද දැන් ධනවාදියෙකි' කියමින්.
බොලඳ අඩි තබන, නවතම ගමනක් ඇරඹා ඇති වයස 3 කට වඩා නොමේරූ.
ආගමක් දහමක් මරණයක් මතු ජීවිතයක් නැතෙයිම නම්, මිහිමත සුරපුරයක් වූ ''උක්‍රේනයේ’’,
දනියත්ස්ක්,
දිස්ත්රික්ක සතරකින් සමන්විත දනියස්ක් මහදිසාවේ පරිපාලක දනියස්ක් දිස්ත්රික්කයේ ඇති 'ස්තූදියන්ත්චෙස්කි ගරදොෆ්' (ශිෂ්‍ය නගරය) ලෙස හඳුන්වනු ලැබූ,
බැලූ බැලූ හැම අතේම දිග ලෝම කබා, කොට හම් කබා, කන් වසන විශාල ලෝම තොප්පි, බෙල්ල වටා මෆ්ලර්, කලවාවල තදට ඇඳී ස්කිනි, දනහිස තෙක් වසන හැඩ දැමූ සපත්තු පැලඳ, ක්‍රීම් පුයර තොල් සායම් සුවඳ තවරාගෙන,
පසුවෙන්නට යන දේශනාව අල්ලගන්ට කඩිසර ගමනින් යන සුඛොමල ශිෂ්‍යාවියන්ගෙන්ද,
දිග ඝන කබා කන වසන ඝන තොප්පි, මෆ්ලර්, දනහිස දක්වා ඝන සපත්තු පළඳාගෙන,
''ඉදී, පභීස්ත්රේ, මීඃ, ඌzෂේ අපzස්ධීලීඃ, භිල්යාත් (විගහට පලයං හු, අපි දැනටමත් පරක්කුයි)’’ලෙස,
ඉක්මන් කරවන මිතුරාගේ ගොරෝසු හඬ නෑසුනාක් මෙන් අතේ තිබුනු 'සිහරේට්'ටයෙන් තවත් උගුරක් අදිමින්,
සැහැල්ලු ගමන් යන කඩවසම් ශිෂ්‍යයන්ගෙන්ද,
රුසියානු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ගැන ලොවට කියන අලංකාර ගොඩනැගිළිවලින් පිරිපුන්, ඒ සුන්දර 'දනියත්ස්ක්' නුවර,
දපාෂ්,
ප්‍රධාන නගරයේ සිට ත්‍රිලේ බසයකින්, අෆ්තෝ බසයකින් හෝ ටැක්සියකින් ලඟා විය හැකි ප්‍රධාන නගරයෙන් තරමක් එපිට,
ගමක් හෝ නගරයක් ලෙස හැඳින්විය නොහැකිව තිබුනු තට්ටු නිවාසවලින් සමන්විත 'දපාෂ්’ වල,
නගරයේ තිබුනු අලංකරණය, තදබදය, ගොඩනැගිලි, වාහනවල ශබ්ද, සිසු සිසුවියන්ගේ උසුලු විසුලු සිනා හඬ,
කිසිවක් නැති නිස්කලංක පරිසයක, පොරෝගෙන හිම වස්සන තවමත් සීත ඍතුව පසුකරන "zෂිමා (සීත සමයේ)
මහ මෝසම් කාලයේ අප සවස් කාලයේ දකින්නා වැනි අහස් අඳුරක් මුළු දවාලෙම පතුරුවාගෙන, වියලන ලද පොල් කුඩු පුළුං එකතුව බිම එළලා,
සුදෝ සුදින් පලාතම ආවරණය කර ඇතිවා සේ දසුනක්, හිම වසා ඇති දපාෂය දවසේම දිස් කලේය.
සුළු සඳ එළියක දී පවා විදුලි ආලෝකයක් නොමැතිව රාත්‍රියේ පියමන් කල හැකි පරිසරයක් නිර්මාණය වී තිබුනේ,
සුදු හිම මත පතිත වන සඳ එළිය උපරිමයෙන් පරාවර්තනය වන්න වූ නිසාය.
දේශගුණික විපර්යාසයන් නිසා නඩත්තු නොවී අඳුරුව දුඹුරුවී තිබුනු මහල් නිවාස, කෙස් නැති තට්ටයන් මෙන් දිස්වුනු මුළුමනින්ම කොළ හැලී මොටු නොමැති ගස් වැල්,
හිමවලින් වැසී තැනින් තැන මතුවට පෙනුනු විදුලි හෝ දුරකතන නඩත්තු කුටි,
අනාතව පෙනුනු කපා හෙලන ලද ගස්වල මහත අඩි දපාෂය මූසලව තබාගෙන උන්නෝය.
නොගිහින් බැරි නිසාම අපහසුවෙන් එළිබැස බෑගයක් උස්සං ඇවිදගෙන යන කබා තොප්පි කාර දේදුෂ්කෙක් (මහල්ලෙක්),
ලනුව අතේ අල්ලං සුනඛයගෙ වේගෙට ඔරොත්තු දෙන්න බැරිව ඌ පසු පසින් ඇදී යන කබා තොප්පි කාර බාබුෂ්කියක් (මැහැල්ලියක්),
ඉඳල හිටල ‘බෲම්ම්ම්’ හඬ නගමින් මද වේගෙන් දිව යන ලාඩා, වොල්ගා, මොස්ක්විච් (මෂ්ෂීනා(කාර්)) එකක්,
ඇරෙන්න මුළු වටා පිටාවම පාලුවට තිබුනි. මේ සවස් කාලයේ පෙනෙන දපාෂයයි.
රාත්‍රියට හොල්මනක් දෙකක් හරි යනව ඇති සමහරවිට, රෑ ජාමෙට නම් හොල්මන් යන්නෙත් නැතිව ඇති,
මොකද! පොරෝගෙන නිදාගන්න එක ඒ තරම් සනීපයි, ඒ තිබුනු සීතලේට.
බැනියමක්, ටී ෂර්ට් එකක්, ස්වේටරයක්, බෙලි ආවරණයක්, බොටෝමයක්, හිම කබායක්, කන් තෙක් වසන හිස වැස්මක්,
ඝන සපත්තු කුට්ටමක් හා අත් ආවරණ නැතිව ඒළි මහනේ අඩියක් වත් තියන්න බැරි, තද සීත බලෙන්ම රිංගා ශරීරයට කටු අනින කාලයක්.
මේ ඇඳුම් එකින් එක ඇඳගෙන එළි බහින්න අවමව පැය බාගයක්වත් ඕනෑ.
අපි මාලු, මස් ගත්තනම්, ඒව තියන්නේ අපේ බැල්කනියේයි, එළවලු පළතුරු තිබ්බත් නරක් නොවී නැවුම්ව තියෙන පරිසරයක්.
මේවා ගැන සිතෙනකොටයි තේරෙන්නේ අපි කොයි තරම් වාසනාවන්තයෝද කියා
ගොඩනැගිල්ල: අකදේමියාවට අනුයුක්ත සයවෙනි නේවාසිකාගාරය.
පිට අවකාශයට සම්භන්ද වන සෑම දොරක් ජනේලයක්ම සීතලයට ඔරොත්තු දෙනු පිනිස, පලු දෙක ගානේ යොදා, තනවා ඇති බ්ලොක් ගල් කොන්ක්රීට් වලින් නිමවා,
රජයේ විශ්ව විද්යාලයට අනුබද්ධ මහල් අටකින් යුත් කලු දුඹුරටම පෙනුනු සයවෙනි නේවාසිකාගාරයේ,
පිට දොරෙන් ඇතුල් වී දෙවෙනි දොරින් මතුවට ඇති නේවාසිකාගාරය මතු කලේ හාත්පසින්ම වෙනත් පරිසරයකි. පිටත අවකාශයේ තිබුනු තද සීතල එහි නොතිබුනි.
ගොඩනැගිල්ල පුරාවටම මධ්‍යම සැපයුම් පද්දතියක් හරහා සපයා තිබුනු තාපක රශ්මිය ශරීරයට සනීපයක් ගෙන දුනි.
ෆ්ලෝරසන්ට් එළියෙන් නැහැවී තිබූ බිම් මහලේ සෝෆා සැටිවල ඉඳං කුමන හෝ කර්තව්යයක් සඳහා රැඳී සිටින තරුණ තරුණියන්,
ඔවුන්ගේ කෙළිලොල් කතා හඬ පරිසරය පුරා පැතිර තිබුනේය.
විරාමයක් නැතිව ඉහළ පහළ යන එන විදුලි සෝපානයේ දොර ඇරෙන වැසෙන සියුම් හඬ, එය තුලින් යන එන පිරිස්,
ඔවුන්ගේ ඉක්මන් අඩි ශබ්ද පරිසරයට කාර්යබහුල බවක් නිර්මාණය කර තිබුනි.
නේවාසිකාගාරයේ නාන කාමර පෙළ සකසා තිබුනේ ප්‍රධාන සාලයට යාබදව බැවින්, ඒ හරහා නිතර පහේ නාන කාමර වෙත එන යන තරුණ තරුණියන්ගේ පියමං හඬ,
එහි කාර්‍ය බහුල බව තව තවත් වැඩි කලේය.
ජම්පරයකින් බොටොමක් සමඟ නෑමට යන තරුණයන් වෙත පතිත වෙන අවදානය කෙසේ වෙතත්,
සුළු තන පටයක්, කෙටි තුවායක් පැළඳ සමහර කරුණු චායාවන් ලෙස දිස් කරමින්,
නාන්න ඇදෙන තරුණියන්ගේ දර්ශන ගත සිත පිනවනයි.
සේවා කාලයේ දී ලැබෙන සුළු විරාමයක දී ඕපාදූප කියමින් ''ප්චූස්' ගා කන තෙක් ඉස්සූ අතක් සැරෙන්
වනා සිනාසෙන,
'බාබුෂ්කි'ලාගේ කොක් හඬ, ඉඳ හිට කාට හෝ කඩා පනින කමින්දාන් (නිවාස පාලක) ගේ ගෝරනාඩුව වින්දනයක් ඇති කලේය.
ඉහළ මහල්වල මග්නිතෆෝන් (හයි ෆයි සෙට්) තුල යටි උගුරෙන් කෑ ගසන 'විට්නී හියුස්ටන්' අහසේ පාවෙන 'පෙට් ශොප් බොයිස්'
පඩි පෙල දිගේ දුවන 'හැඩවේ' මදිවට 'මෝරේ සීල්නී මරීයියා' කියමින් නටන 'යූරාද' අපේ කන්වලට ආයසයකින් කෙඳිරුවෝය.
ඒ නේවාසිකාගාරයේ බිම් මහලයි.
(ඉතිරිය සීත උක්‍රේනයේ සුමුදු සැඳෑවක් 2)
